woensdag 12 december 2012

Een groet aan Baden-Powell


Robert Baden-Powell (1857-1941) was luitenant-generaal in het Britse leger. Hij is de grondlegger van de padvinderij, maar dat woord mag je tegenwoordig niet meer gebruiken; het is nu scouting (wat Engels is voor padvinden). Doel van Baden-Powell, tweede van rechts op deze foto, was jongens al vroeg vertrouwd te maken met het dragen van een uniform.
 
 
 

donderdag 6 december 2012

Kim Jong-il looking at things


Kim Jong-il, de Geliefde Leider van Noord-Korea, is op 17 december 2011 aan zijn laatse reis begonnen. Op deze foto zien we de Redder van het Vaderland nog staren naar het bedieningspaneel van een nieuwe trein. De Vader aller Koreanen had vliegangst en maakte op zijn zeldzame buitenlandse reizen altijd gebruik van de trein.

Hij leeft voort op de geweldige website Kim Jong-il looking at things.


 

woensdag 5 december 2012

Jeugdtrauma uit 1955

 
Zo, dus Nico is helemaal niet blij met zijn opwindtrein? Hij wil liever Märklin?!
 
Sinterklaas bij V&D Hilversum, 1955
 
 

maandag 3 december 2012

Met MULO vele mogelijkheden



In de jaren 50 en 60 kon je na de lagere school kiezen uit drie schooltypes. De bollebozen gingen naar de hbs of het gymnasium. Degenen die graag met hun handen werkten gingen naar de lts of de huishoudschool. En de rest ging naar de mulo, waar je werd voorbereid op een eerzaam bestaan in het bedrijfsleven. Ook de NS nam graag mensen met een mulo-diploma in dienst.

Hierna ging de PvdA zich met het onderwijs bemoeien. Deze partij was voor een "eerlijke verdeling van kennis, inkomen en macht". Bij inkomen en macht kun je je daar nog wat bij voorstellen. Als Piet meer verdient dan Jan, dan laat je Piet gewoon meer belasting betalen, zodat hij evenveel overhoudt als Jan. Macht kun je ook nog wel van iemand afpakken. Maar hoe moet je kennis eerlijk verdelen? Als Piet meer kennis heeft dan Jan, dan kun je niet een beetje kennis van Piet overhevelen naar Jan. Maar toch is dat in het onderwijs geprobeerd, door kinderen van zeer verschillende niveaus bij elkaar te zetten. Domme Jan kan zich dan optrekken aan slimme Piet.

De rampzalige gevolgen van dit beleid zijn bekend. Inmiddels staan er zelfs leerkrachten voor de klas die niet meer kunnen rekenen of spellen, dus de situatie is behoorlijk hopeloos.

Maar we keren terug naar 1957, toen de NS een voorlichtingsboekje  uitgaf voor degenen die zich na het behalen van hun mulo-diploma gingen oriënteren op de arbeidsmarkt.




vrijdag 30 november 2012

Minderen met bier

 
Bilthoven, 2 juni 1996. Ik ben altijd een behoorlijk innemende persoon geweest, maar op deze dag besloot ik wat te minderen met bier.



woensdag 28 november 2012

Driecilinder reddingspoes


 
 Zat me een beetje te vervelen achter de pc.
Dan krijg je dit: een driecilinder reddingspoes
 
 
 
 

dinsdag 27 november 2012

Trein breekt doormidden

Trein breekt doormidden. Maar dat is dus helemaal niet gevaarlijk.


Bij Sassenheim is op vrijdag 23 november 2012 een trein in tweeën gebroken. Volgens een woordvoerder van de NS is er geen gevaar voor de veiligheid geweest en zijn er geen gewonden gevallen. Wanneer de kabels van een trein breken gaat gelijk de druk van de trein af waardoor de trein remt.

Er had natuurlijk op dat moment iemand tussen de twee rijtuigen kunnen zijn. Die was dan op de rails gevallen, denken wij als simpele ziel. NS-woordvoerder Eric Trinthamer legt echter uit dat het misschien theoretisch mogelijk gevaarlijk zou hebben kunnen zijn geweest, maar omdat er niemand stond was dat niet het geval. www.omroepwest.nl/nieuws/23-11-2012/gebroken-trein-sassenheim

Hoor en wederhoor
Het kan natuurlijk zijn dat NS-woordvoerder Eric Trinthamer verkeerd is geciteerd door de journalist. Ik heb hem een mailtje gestuurd met de vraag of dat zo is, of dat hij dom is. Geen reactie gekregen, waarmee de vraag wat mij betreft voldoende is beantwoord.




woensdag 14 november 2012

Movember. Voor lul voor het goede doel.

 
Niet lachen, dit was voor het goede doel! Op een personeelsfeest kon je tegen betaling pasfoto's laten maken in zo'n fotocabine. De opbrengst was bestemd voor Movember, samentrekking van moustache (snor) en november.
 
Mannen laten in november hun snor staan om geld in te zamelen en aandacht te vragen voor gezondheidsproblemen van mannen, speciaal prostaatkanker. nl.movember.com
 
 
 
 

zondag 4 november 2012

Thomas ve Arkadaşları


Thomas ve Arkadaşları Süper Oyun Kitabı (Thomas en vrienden superspelboek). Met meer dan 50 stickers! Cadeautje van een dochter die in oktober in Turkije is geweest. Dit was het enige treinenboek dat ze kon vinden.
 
Bekijk mijn collectie Thomas the Tank Engine & Friends.
 


zondag 28 oktober 2012

NVBS Railquiz

Derde plaats voor Team X

Zaterdag 27 oktober 2012 vond in Amersfoort de jaarlijkse NVBS Railquiz plaats. Na herhaald aandringen van de organisatie besloot ik om ook eens een kijkje te nemen. Het was niet mijn bedoeling om mee te gaan doen, maar voordat ik er erg in had zat ik met een schrijfblok en een stift in mijn handen. Samen met enkele anderen ontstond een gelegenheidsteam: Team X.

Het was warm, het was vol, en het duurde lang doordat de stemprocedure niet zo geschikt was voor het grote aantal deelnemers. En ook wilden de antwoorden nog weleens tot discussies leiden. Maar ceremoniemeester John Krijgsman wist de zaal er met de nodige humor doorheen te slepen.

Ik was er door Ronald Boers van de organisatie al voor gewaarschuwd: er zaten vragen tussen waarvoor men mijn site had geplunderd. Tot mijn opluchting wist ik in elk geval deze vragen goed te beantwoorden. En vooral dankzij de andere leden van Team X wisten wij zelfs de derde plaats in de groepsronde te behalen.

Hierna volgde nog een individuele ronde. De vermoeidheid begon me nu duidelijk parten te spelen. Ook waren de vragen van deze ronde een stuk belachelijker. Hierdoor eindigde ik behoorlijk achterin het peloton. Gelukkig wist Hans Scherpenhuizen de eer van Team X te redden door deze ronde te winnen.

Met een boekenbon - alleen in te wisselen in de NVBS-winkel, maar dat is niet erg - keerden wij tevreden huiswaarts.

 
 
Een van de vragen had betrekking op een zekere machinist. Een inkoppertje voor de kenners, maar weet jij het antwoord? Onderste foto gemaakt door Maikel Rörik.
 



 
 
 

zaterdag 27 oktober 2012

Eliza en Eva

Dertig jaar vooruitgang in kunstmatige intelligentie

Het is 1981. Op mijn eerste computer kon ik het programma “Eliza” draaien. Eliza was een elektronische hulpverleenster. Je tikte bijvoorbeeld in “Ik ben ongelukkig” en dan vroeg zij “Kun je daar wat meer over vertellen?” Grappig, maar na tien minuten wist je het wel.

Het is 2012. Via de website van NS kun je vragen stellen aan Eva, een elektronische hulpverleenster. Hoe ver zijn wij in die dertig jaar gevorderd?
  • Hoe lang blijven papieren kaartjes geldig?
  • Eva: “Ik begrijp het nog niet helemaal. Sorry, dat snapte ik even niet. Ik zou graag nog een keer van u willen horen waarmee ik u van dienst kan zijn.”
  • Blijven papieren kaartjes geldig?
  • Eva: “Ik begrijp het nog niet helemaal. Dat begreep ik even niet. Mag ik nog een keer vragen waar het over gaat?”
  • Kaartje?
  • Eva: “Ik heb er even moeite mee. Wilt u misschien contact opnemen met de klantenservice?”


vrijdag 26 oktober 2012

De klant centraal?

Deze column schreef ik in juni 2009 voor het laatste interne magazine van Fortis Bank Nederland. Dit verscheen aan de vooravond van de fusie met ABN AMRO, waarbij de naam Fortis zou verdwijnen. Uiteraard is deze tekst op persoonlijke titel geschreven. Ook de foto heb ik zelf gemaakt.
 
 
Je hebt van die deuntjes die je nooit meer uit je hoofd krijgt. Een liedje dat ik al dertig jaar met me meesleep is "de Bondsspaarbank voor alle mensen". Daar hoort een filmpje bij met dansende verpleegsters. Oubollig, jazeker, maar ook weer actueel. Het Transitieteam van Gerrit Zalm heeft onlangs verkondigd dat bij de nieuwe bank de klant centraal zal staan. Niet erg origineel, maar er is in elk geval geen duur reclamebureau ingehuurd om dit te verzinnen.
 
Dat vind ik ook meteen het mooie aan de nieuwe bank: zeggen waar het op staat. Het oude Fortis kende zogenaamd geen gedwongen ontslagen, maar iedereen wist dat dat een woordspelletje was. Ik vertrouw erop dat de nieuwe bank zorgvuldig met dit probleem om zal gaan. Ik hoop ook dat er verstandig wordt omgegaan met het uitbesteden van IT-werkzaamheden. Daar is ABN AMRO veel te ver in doorgeslagen. Als je de klant centraal wilt stellen zul je ook snel moeten kunnen reageren op de wensen van die klant. Dat lukt niet als je je primaire bedrijfsprocessen in handen geeft van externe partijen.
 
Ik ben trouwens nog steeds op zoek naar dat filmpje met die dansende verpleegsters. Misschien ligt het nog ergens in een spaarbankarchief, dus wie een tip heeft...
 
Nico Spilt is werkzaam in de interne communicatie van IST en is lid van de OR van Fortis Bank Nederland (juni 2009)
 
 
 
 

zondag 21 oktober 2012

Sex sells. Voetbaltrainers ook.

Bladenmakers weten: als je een blad aan de man wilt brengen, zet dan een lekker wijf op de cover. Maar een voetbaltrainer kan ook.
 
 
- Weet je wat? We gaan het over Bert van Marwijk hebben!
- Ja goed idee. Moeten we wel een goeie foto van zijn kop hebben.
- Nee joh, dat heeft iedereen. We doen een tekening!
 
Links HP/De Tijd, juni 2012. Rechts Esquire, juni 2012.
 
 
 
 

zaterdag 20 oktober 2012

Taalfout op taalblog!

Is het erg om taalfouten te maken? Nee.
Is het erg als er een taalfout staat op een weblog over taal? Ja.
Is het stom als de makers van dat blog niet reageren wanneer je ze op die taalfout wijst? Nogal ja.
 
  • De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door ExxonMobil / Esso Nederland B.V. en onderdeel van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie (NPE) ...

Gelezen op Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek.

Neerlandici noemen dit een foutieve samentrekking. Vergelijk het oude taalgrapje "Hier zet men koffie en over": je kunt hier koffie drinken en je kunt je met een veerpontje laten overzetten.





 
 

vrijdag 19 oktober 2012

Pleegt Eurospoor btw-fraude?

Bijna elk jaar bezoek ik Eurospoor in Utrecht. Zo ook vrijdag 19 oktober 2012.

Btw-fraude?
Bij de kassa kocht ik voor 15 euro een toegangskaart. Daar stond van alles op wat ik later wilde lezen, maar bij de ingang werd mijn kaart mij uit handen genomen. Voordat ik er erg in had was de kaart in een bus met een gleuf verdwenen. De controlestrook er nog aan, dus dat biedt mogelijkheden om zo'n kaart nog een keer te verkopen. Scheelt toch weer in de btw-afdracht. Het zal toch niet waar zijn? Maar je leest zulke rare verhalen tegenwoordig.

Entree terugverdiend
Ik had de kaart trouwens graag als souvenier bewaard. Maar goed, de sport is elk jaar om mijn entree weer terug te verdienen. Dat is dit keer aardig gelukt dankzij de aankoop van "Die Märklin-Bahn und ihr grosses Vorbild." Een zeer aardig boekje uit circa 1955, waarin men een brug probeert te slaan tussen het grootbedrijf en de nabootsing hiervan op schaal 1:87. Ik kon het voor een fractie van de marktwaarde opvissen uit een bak gevarieerd.




vrijdag 12 oktober 2012

Bier brouwen, is dat moeilijk?

Mensen vragen mij weleens: Nico, is dat nou niet moeilijk, zelf bier brouwen? Dan zeg ik: als je maar zorgvuldig het recept volgt kan het bijna niet misgaan.

Bier is eigenlijk toevallig ontstaan, door een fout bij het bereiden van brooddeeg. Vroeger dronken mensen water uit de gracht. Daar werden ze ziek van. Maar als je er eerst mout, hop en gist aan toevoegt en een poosje wacht, dan verandert het grachtwater in bier. Daar word je niet ziek van en het smaakt nog lekker ook.

Alkmaar, biermuseum "De Boom", 29 april 2008

Vroeger werd bier lokaal gebrouwen. In elke stad waren diverse brouwerijen actief. Tegenwoordig wordt het meeste bier industrieel bereid, maar de ingrediënten zijn nog steeds hetzelfde. Ik heb het dan niet over bier waar allerlei liflafjes aan zijn toegevoegd, maar over eerlijke goudgele rakkers.

Lees meer over bier.







zondag 7 oktober 2012

Kan jij de weg in de IKEA?


Bij IKEA word je als klant ongevraagd getutoyeerd. Toen ik een Family-pas aanvroeg (gratis koffie, verder heb je er niets aan) heb ik als voornaam 'de heer N' ingevuld in plaats van 'Nico'. Bij IKEA zijn ze ook dol op het werkwoord 'kannen': je kan er alles makkelijk vinden.
 
Over alles is nagedacht
 

"Over alles is nagedacht (...) De looprichting in de winkel? Rechtsom, wereldwijd, dat blijkt nu eenmaal de voorkeur van de klant". Citaat uit een artikel in NRC Handelsblad door Freek Schravesande, 20 september 2012. De enige uitzondering op deze regel is kennelijk de IKEA waar wij weleens komen, in Utrecht.

Wollige aanbieding

 
In Nederland zijn de afgelopen weken honderden schapen gestolen. Waar zouden die gebleven zijn...?
 
 
 
 

maandag 24 september 2012

Jijbakje

jijbak@nrc.nl


Ik lees de krant altijd van achteren naar voren. Het dagelijkse ikje is dus een van de eerste dingen die ik lees. Vaak een anekdote die goed is voor een glimlach of een frons.
Maar regelmatig verdenk ik de redactie ervan dat ze in een verzonnen ikje is getrapt. Een verhaspeld woord waar dan een grappige gebeurtenis bij is
bedacht, vaak met een kind in de hoofdrol. Of een oude mop die even is afgestoft en op de mail wordt gezet. Bijvoorbeeld over een mevrouw die in het ziekenhuis ligt te slapen, en door de verpleging wordt gewekt omdat ze haar slaappil moet innemen. Mag een jijbakje ook, als ikje?

(Reactie op een dagelijkse rubriek in NRC Handelsblad. Verzonden op 15 september 2012, naar aanleiding van een afgestoft mopje. Nooit wat van gehoord, maar dat geeft niet want eigen weblog.)



 
Voorbeeld van een tot ikje omgebouwde mop. Variant van 50 jaar geleden: een automonteur die met een hamertik een auto weer aan de praat krijgt. De redactie van de kwaliteitskrant kent z'n klassieken niet. Wij noemen dit thuis een nepje. NRC Handelsblad, 19 mei 2012.
 



 
Zie ook Uitjes en zuur. Het nepje van de maand.




donderdag 20 september 2012

Een tweedehands koningshuis

Stamt Beatrix af van onze Vader des Vaderlands? Of hebben wij een tweedehands koningshuis?

In augustus 2004 waren we in de Harz. We bezochten onder andere het kasteel van Wernigerode. De eerste steen van Schloß Wernigerode werd omstreeks 1110 gelegd. In de daarop volgende eeuwen hebben er voortdurend verbouwingen plaatsgevonden. Zijn huidige vorm bereikte het slot in 1883. Sinds 1949 is het een museum.


Binnen mag niet worden gefotografeerd. Zoiets moet je nooit tegen mij zeggen. Ik fotografeerde onder andere een maquette en de feestzaal van het slot.


Het slot werd bewoond door de graven van Stolberg-Wernigerode. Door handig te trouwen breidden de Duitse graven, hertogen en koningen hun bezit en invloed geleidelijk uit.

Een in 1506 op het slot geboren dochter, Juliana van Stolberg, kreeg uit haar tweede huwelijk, met Wilhelm von Nassau-Oranien, vijf zoons. Een daarvan was Willem van Oranje. Koningin Beatrix stamt echter niet van deze "Vader des Vaderlands" af, maar van zijn broer Johan.

Dit komt allemaal een beetje tweedehands over, en wie zich in de geschiedenis van het Nederlandse koningshuis verdiept kan er ook weinig meer van maken dan dat.

Mijn voornaamste reden om Wernigerode te bezoeken was overigens de Harzer Schmalspur-Bahn.


dinsdag 18 september 2012

De man die voor de trein sprong

Ik zag een interview met een man die tijdens een depressieve bui voor de trein was gesprongen. Hij overleeft het, maar raakt wel zijn benen kwijt. Op 12 september 2012 mocht hij zijn verhaal doen in De Wereld Draait Door. Een heel verhaal, maar wat mij verbaasde was dat het geen moment ging over een andere betrokkene: de machinist.

Ook Matthijs van Nieuwkerk kwam niet op de gedachte om hiernaar te vragen. Die wilde het vooral hebben over de sprong zelf. Het was een beetje een gesprek van: “wat ging er door je heen toen je onder de trein lag?”

De man, Viktor Staudt, heeft een boek geschreven over zijn belevenissen. Dat boek heb ik gelezen, nieuwsgierig naar passages die over de machinist zouden gaan. Met het overtikken van die passages was ik snel klaar. Hij toont in zijn boek nauwelijks empathie voor de machinist en de andere getuigen.

“Ik heb niets gemerkt van de mensen op het perron die het hebben zien gebeuren en die daarna gillend de trap naar beneden afgerend schijnen te zijn. (…) De psychiater in het ziekenhuis heeft me een keer gevraagd wat ik vond van de reacties van de mensen om mij heen. Ik vertelde haar van de machinist die geen contact met mij wilde hebben, nadat ik hem via een kort briefje had laten weten dat het me speet en dat ik hem dit niet persoonlijk had willen aandoen, maar dat ik niet anders had gekund.”

Een kort briefje aan de machinist: misschien geschreven op advies van iemand anders? Dat staat niet in het boek. En had hij werkelijk niet anders gekund? Springen vanaf een perron terwijl daar nietsvermoedende reizigers rondlopen? Als iemand in een opwelling springt kun je je daar nog wat bij voorstellen, maar hij heeft zijn daad zorgvuldig overdacht. Dat blijkt uit een andere passage in het boek, waarin hij vertelt dat hij de avond tevoren al een keer naar het perron was gegaan.

Hij ziet een trein naderen en kijkt naar de machinist: "Heel goed kon ik hem niet zien, maar ik zag net het bovenste deel van zijn lichaam en hoe hij naar het perron keek. Onze blikken kruisten elkaar. Ik bleef hem strak aankijken, wat hij ook deed. Op dat moment probeerde ik heel sterk te denken aan mijn sprong die ik de dag erop plande, hier op dit perron. (…) Ik had me afgevraagd of hij zich dit moment zou herinneren, als hij van collega’s zou horen dat de dag erop een jongen voor de trein was gesprongen.”

Het verbaast hem als een vriend hem vertelt dat je in Japan zelf voor de kosten moet opdraaien als je voor de trein bent gesprongen. De kosten voor het opruimen, schoonmaken, de kosten die de vertraging van de trein met zich meebrengt, kortom alle kosten die je de samenleving hebt bezorgd. In dit geval zouden daar ook nog de kosten van de traumahelikopter bij zijn gekomen. Dat zou hij allemaal nooit terugverdienen met de verkoop van zijn boek. 

Ik mag hem niet.

www.viktorstaudt.nl






zondag 16 september 2012

Gerdi Verbeet en de CliniClowns

 
Foto van Gerdi Verbeet in NRC Handelsblad, 15 december 2007. In een brief aan de redactie vroeg ik me af waar mevrouw Verbeet dit aan verdiend had. Ik schreef ook dat het nooit goed gaat met een foto over de vouw van een blad. Op het scherm van de vormgevers ziet het er waarschijnlijk mooi uit, maar kennelijk kijken die nooit naar het eindresultaat van hun werk: de gedrukte krant.
 
 
In NRC Handelsblad van 29 december 2007 reageerde de hoofdredacteur op mijn brief. De vormgevers werden naar een heropvoedingskamp gestuurd.
 

Het werk van een CliniClown

 
De CliniClowns hebben het nog steeds niet goed begrepen. Of is dit misschien als grapje bedoeld, dat kinderen gaan lachen als ze zo'n gek gezicht zien? Advertentie in NRC Handelsblad, 17 september 2012. Donateurs weten nu ook waar hun geld naartoe gaat. Daar worden geen nieuwe clownsneuzen van gekocht, maar dure advertenties.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

De monorail. Waarom zou je twee rails gebruiken?

Onder het motto: waarom zou je twee rails gebruiken als een trein ook op één rail kan rijden, zijn vele systemen ontworpen. Soms met succes, vaker echter raakte zo'n uitvinding snel weer in de vergetelheid.


Ouwehands Dierenpark, Rhenen, 20 juni 1996. Vader slooft zich uit voor zijn twee dochters in het voorste wagentje: even moeder laten schrikken!

Lees meer over monorailsystemen.



vrijdag 7 september 2012

Eten met stokjes

Met stokjes eten: ik kan dat! Alleen met die enorme opschepstokken moet ik nog leren omgaan.

In Chinese restaurants vraag ik meestal om stokjes, maar ik ben weleens bij een Chinees geweest die zo chic was dat ze daar geen stokjes hadden. Ik moest maar met mes en vork eten.


Dit plaatje zat bij stokjes uit een Japans restaurant. Stokjes was je trouwens niet af: die worden na het eten weggegooid.





woensdag 5 september 2012

Verkeerde accenten

"Speel mee en win één van de mooie prijzen!" Als ik zo'n zin lees denk ik: kan ik maar één prijs winnen? Dan ga ik niet zo'n duur lot kopen. Ik wil álle prijzen kunnen winnen.

Accenten gebruik je alleen om te voorkomen dat woorden verkeerd worden gelezen of uitgesproken. Je schrijft daarom "een en ander", niet "één en ander". Niemand zal namelijk "een en ander" uitspreken als "un en ander." Overbodige accenten leiden af, in plaats van dat ze de lezer helpen.


Overbodige accenten kunnen ook de betekenis van een tekst veranderen. Een bedrijf adverteert dat het "één van de laagste internationale tarieven van Nederland" heeft. De andere tarieven van dat bedrijf behoren kennelijk tot de hogere regionen. Zoek het maar uit, als consument.


Albert Heijn adverteert met de slogan "hamsterééééén". Maar liefst vijf e's met een accent aigu erop. Hoe moet je dat uitspreken? Als ik als tekstschrijver een onomatopee zou moeten verzinnen, zou dat iets worden als "hamsterûûûûûh".

De grootmeesters van de overbodige accenten zijn natuurlijk de Fransen. Die hebben geen idee hoe je Frederique uitspreekt. Daar moeten streepjes op: Frédérique.

In Nederland hebben we dan nog het geval Frénk van der Linden. Zijn ouders wilden hem geen Frank noemen: te gewoon. Het moest Frenk worden, dus zoals Engelsen Frank uitspreken. En voor alle zekerheid ook nog een accent erop: Frénk.

Terzijde: hoe intelligent is Frénk van der Linden eigenlijk?




zondag 2 september 2012

De mores van Gerard Spong

Advocaten

Geboeid heb ik de afgelopen weken in NRC Handelsblad de discussie gevolgd over wat ik zou willen noemen de Spong-mores in het Nederlandse strafrecht. Hoever mag je als advocaat gaan bij het verdedigen van je cliënt? De heren verzuimden niet om tijdens de discussie elkaars persoonlijke integriteit in twijfel te trekken. Ik mag dat graag lezen, zo'n moddergevecht op hooggeleerd niveau.

Hoe ik er als eenvoudige burger over moet denken weet ik nog niet precies. Mocht ik er echter ooit toe komen om op klaarlichte dag mijn schoonmoeder aan mootjes te hakken, dan is er maar één man die mij kan redden: mr. G. Spong. Die zal onmiddellijk op zoek gaan naar die ene verkeerde postcode in de aanklacht, een vormfout op grond waarvan ik onmogelijk veroordeeld kan worden.

Deze medaille lijkt mij echter ook een keerzijde te hebben: als ik rechter was, dan zou ik een verdachte die Spong aan zijn zijde heeft bij voorbaat als schuldig beschouwen. Tenslotte schakel je iemand met zo'n reputatie niet voor niets in. Mijn advies: als u het echt niet heeft gedaan, neem dan een andere advocaat.

Nico Spilt, brief in NRC Handelsblad, 26 oktober 1996



De vuile handen van Gerard Spong

In juli 2012 ontstond er ophef over de benoeming van Jos Silvis tot Nederlands rechter bij het mensenrechtenhof in Straatsburg. Silvis was namelijk in 2001 als rechter medeverantwoordelijk voor een grote gerechtelijke dwaling: de "Schiedamse parkmoord", waarin een onschuldige man tot 18 jaar cel werd veroordeeld.

Gerard Spong liet weten dat hij dit schandalig vond, maar was kennelijk vergeten dat hij zelf medeverantwoordelijk was voor een gerechtelijke dwaling van hetzelfde kaliber. In 1987 was hij als rechter betrokken bij de zaak van de "Zaanse paskamermoord". Hierbij werd een onschuldige man op grond van een door Spong en zijn mederechters geconstrueerd bewijs tot 12 jaar cel en TBS veroordeeld.






zaterdag 1 september 2012

Echte taalgeleerden

Spelling is te belangrijk om aan taalgeleerden over te laten

Spelling is te belangrijk om aan taalgeleerden over te laten. Dat hebben we gezien aan de malle regels uit 1996, die in 2006 nog een keer zijn aangepast.

Maar dit gesleutel is niets vergeleken met de spelling die anderhalve eeuw eerder door twee heren in elkaar was gefabriekt. Hun Spelling-De Vries en Te Winkel is van kracht geweest van 1865 tot 1934. Toen werd een vereenvoudigde Spelling-Marchant ingevoerd, die in 1947 nogmaals werd aangepast.

Uit die tijd stamt ook het Groene Boekje, dat tegenwoordig een alternatief heeft: het Witte Boekje. Ik spel meestal uit mijn hoofd, maar raadpleeg bij twijfel dat boekje.

Bron: "De Nieuwe Spelling. Een overzicht van alle spellingmoeilijkheden" door G.J. van der Keuken. 32e druk, 1959.




zondag 26 augustus 2012

Aanelkaar

In Dag In Dag uit van 14 november maakt u zich vrolijk over taalwetenschappers die niet weten dat je "zesdeklassers" als één woord moet schrijven. De gewoonte om woorden die één geheel vormen, los van elkaar te schrijven, duikt steeds meer op. Vooral in kringen waar het Engels/Amerikaans zo'n beetje de voertaal is, bijvoorbeeld de computerwereld (veel van mijn collega's zouden schrijven: computer wereld).

Overigens gebeurt het omgekeerde ook vaak. Elke dag zie je in de krant wel het woord tenminste (aan elkaar) in de betekenis van minstens gebruikt worden. "Tenminste 25 doden bij busongeluk". Een taalgevoelige cynicus denkt dan: "Zonde van die bus, maar het ruimt wel lekker op."

Er zijn dus ten minste twee bierkaaien te bevechten.

Nico Spilt, brief in de Volkskrant, 27 november 1985.

Meer taalvraagstukken



dinsdag 21 augustus 2012

Een aantal lezers is/zijn geabonneerd

Er is een paar redacteuren dat vindt dat het woord aantal altijd fungeert als zelfstandig naamwoord. Dit is een rare zin, behalve misschien in de ogen van een aantal lezers die geabonneerd zijn op het blad waar M.C. Coops hoofdredacteur van is. Die stelt in Onze Taal van december 1995 dat er zijn een aantal altijd er is een aantal moet wezen.

Ik had volgens Coops dus moeten schrijven: 'een aantal lezers dat geabonneerd is', maar zo'n zin krijg ik niet op papier. Het zijn immers 'lezers' die geabonneerd zijn, niet 'het aantal'. Aantal fungeert in deze zin als onbepaald telwoord bij het onderwerp lezers. Het onderwerp is meervoudig, dus krijgt het werkwoord ook een meervoudsvorm.

Wie als tekstschrijver geen gezeur wil hebben met een redacteur, of wie als redacteur geen tijd heeft voor discussies met tekstschrijvers, kan ik uit ervaring aanbevelen om een aantal te vervangen door veel of enige. Gewoon weglaten kan meeestal ook.

Nico Spilt. Brief in Onze Taal, februari/maart 1996.

Zie ook www.onzetaal.nl/taaladvies/advies/aantal








vrijdag 17 augustus 2012

Begrijpelijke taal

Begrijpelijke taal is de nieuwe trend. Polissen worden herschreven, bedrijven sturen hun personeel op cursus.

In 1983 schreef ik al een handleiding voor mijn collega's. Niet met de bedoeling dat ze allemaal goed zouden gaan schrijven, want dan zou ik mijn baan als tekstschrijver kwijtraken. Maar anno 2012 was ik nog steeds actief in deze sector. Goed schrijven blijkt toch een ambacht.

Opmerkingen
In deze handleiding schrijf ik in de zogeheten 'toegestane spelling'. Je had toen ook een 'voorkeurspelling'. Tegenwoordig bestaat dat onderscheid niet meer. Verder schrijf ik enkele keren het woord 'teveel', terwijl dat hier 'te veel' zou moeten zijn.





maandag 13 augustus 2012

Een prinses met koude voeten

Een prinses met koude voeten, dat kan natuurlijk niet


Een aardige anekdote, in het artikel over de Kees Boeke-school: prinses Beatrix voelde er niets voor om mee te helpen de wc's schoon te maken. Maar van haar vader moest ze uiteindelijk toch (de Volkskrant, 1 oktober 2001).

Twee van mijn eigen prinsessen zitten ook op deze school. Een paar jaar geleden hoorde ik een mooi verhaal van een medewerker uit de tijd dat Beatrix en haar zussen naar de Werkplaats gingen. Het was een erg arme school, omdat Kees Boeke geen financiële bijdrage van de overheid wilde hebben. Er was dus bijvoorbeeld geen geld om het gymnastieklokaaltje te verwarmen,

Een kroonprinses met koude voeten: dat kon natuurlijk niet. Vandaar dat er vanuit Soestdijk een vloerkleed werd bezorgd. Dat heeft er jarenlang gelegen, totdat de laatste zus van Beatrix de school verliet. Een dag later reed er een auto voor om het kleed weer op te halen. Ergens in dat enorme paleis, waar twee mensen hun laatste dagen slijten, moet dus een kamertje zijn waar het nog steeds een beetje naar zweetvoeten ruikt.

Brief, gepubliceerd in de Volkskrant van 6 oktober 2001.

Prinses Irene en klasgenoten maken muziek in gymkleding
Prinses Irene (tweede van rechts) en klasgenoten maken muziek in gymkleding, 1948. Bron: www.gahetna.nl.




zaterdag 11 augustus 2012

Computers en taal

Een artikel van mijn hand, gepubliceerd in het blad Onze Taal. Uit november 1983, maar ik kan het nog steeds met gestrekte tenen lezen.









vrijdag 10 augustus 2012

173 jaar spoorwegen

In 1839 reed de eerste trein in Nederland. In 1939 werd daarom het 100-jarige jubileum gevierd, in 1964 het 125-jarige jubileum, in 1989 het 150-jarige jubileum.


En dus wordt in 2012 aandacht besteed aan het 173-jarige jubileum. Veel aardige filmpjes, onder andere uit 1939.


dinsdag 7 augustus 2012

De volksetymologie van Van Dale

Tegenwoordig zit behoorlijk de klad in de verkoop van woordenboeken. Waarom een duur en onhandig boek kopen, als je internet bij de hand hebt. Toch schijnt Van Dale weer bezig te zijn met een nieuwe druk.

Voor de jongere lezers: Van Dale was vroeger dé autoriteit als het om woordenboeken ging. Bij een spel als Scrabble (tegenwoordig Wordfeud) kwam bij discussies dit boek op tafel. Als een woord niet in Van Dale staat, dan bestaat het niet.

Rading
Ik heb het al eens gehad over het woord rading. De redactie van Van Dale vond op een bepaald moment dat er geen ruimte meer was voor dat woord. Argument: het komt alleen nog voor in eigennamen als Hollandsche Rading. Het is dus niet nodig dat je de betekenis van dat woord kunt opzoeken in dit dikke, dure woordenboek.

Koolhaas
Koolhaas is ook een eigennaam, maar toch staat dit woord wel in Van Dale. Het is namelijk ook een soort haas. Om precies te zijn een haas die zich voedt met kool. Zet zo’n beestje in een veld met worteltjes en hij zal zijn neus ophalen. Hij rent weg en zal niet rusten voordat hij een koolveld heeft gevonden. Althans: dat wil de redactie van Van Dale ons doen geloven in een fraai staaltje volksetymologie.

Zwembadpas
De duim van de redactie heeft ook een rol gespeeld bij de definitie van het woord zwembadpas. Dat woord komt uit het boek ‘Kees de jongen’ van Theo Thijssen. Het beschrijft een vreemde, voorovervallende manier van lopen, die Kees en zijn vriendjes toepassen als ze haast hebben om naar het zwembad te gaan. Vandaar dat ze dit loopje de zwembadpas noemen.

De zwembadpas heeft dus niets met zwemmen te maken, maar toch maakte Van Dale er dit van: “Wijze van lopen die overeenkomst vertoont met de zwemslag bij het borstzwemmen: iets voorovergebogen en met voor het lichaam langs heen en weer zwaaiende armen.” Duidelijk niet uitgeprobeerd in het zwembad; onze studeerkamergeleerde was direct naar de bodem gezakt.




zaterdag 4 augustus 2012

Ontwapenend. Van PSP naar SP.

Het beroemde affiche van de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP) uit 1971. In 1991 is de PSP opgegaan in GroenLinks, samen met de CPN, de PPR en de Evangelische Volkspartij. Voor mij was dat het moment om maar eens op wat anders te gaan stemmen. Altijd klein links, want klein links is belangrijk om de PvdA een beetje op koers te houden. Alleen is de SP me inmiddels wat te groot geworden. Lastig, lastig.


De foto van het meisje en de koe is gemaakt door Hendrik-Jan Koldeweij. Die had het idee om de foto aan te bieden aan de NVSH, voor het blad Sekstant. Maar het werd uiteindelijk een verkiezingsaffiche voor de PSP. De fotograaf heeft er nooit geld voor gekregen, zo was de PSP dan ook wel weer. De originele affiches schijnen tegenwoordig 3000 euro te doen. Waar is die van mij gebleven...?








woensdag 1 augustus 2012

Hoe intelligent is Frénk van der Linden?

06-nummer

Wie 06-9292 belt, het nummer van Openbaar Vervoer Reisinformatie, betaalt 50 cent per minuut. Zelfs als je moet wachten tot je aan de beurt bent, tikt de meter door. Dat is een kwalijke misstand. Het is op zich dan ook terecht dat Frénk van der Linden deze kwestie aan de kaak stelt (NRC Handelsblad, 27 november 1995).

Zijn onderzoek heeft hij echter op een weinig intelligente manier uitgevoerd. Steeds als hij te horen kreeg dat hij niet direct kon worden geholpen, gooide hij de hoorn erop. Na dertig pogingen was hij vijftien gulden kwijt, maar had hij nog steeds zijn reisinformatie niet.

Voor dat bedrag kun je ook dertig minuten aan de lijn blijven hangen. Ik heb het idee dat dat ruim genoeg is om aan de beurt te komen. Het zou interessant zijn om te weten wat de gemiddelde wachttijd is tijdens de spitsuren bij 06-9292. Het is jammer dat Van der Linden zo woedend was dat hij dit niet heeft uitgezocht. Nu kennen we nog steeds de ware omvang van het schandaal niet.

Zelf behelp ik me overigens met een spoorboekje van 9,75 gulden, zonodig aangevuld met een telefoontje naar een lokale vervoersonderneming.

Nico Spilt, brief in NRC Handelsblad, 30 november 1995

Terzijde: waarom staat er een streepje op Frénk?










dinsdag 31 juli 2012

Wij verstaan geen Nederlands

In augustus 2002 hadden we een huisje gehuurd in de Ardennen. Met de trein er naartoe, overstappen in Luik.

Op het station van Luik wilde ik een spoorboekje kopen. In mijn beste Frans probeerde ik mijn bedoeling duidelijk te maken aan een Waalse loketbediende. Die begreep me zogenaamd niet. Hij wees naar een ander loket, waarachter niemand te zien was.

Ook elders in deze streek kwamen we mensen tegen die ons als een idioot behandelden omdat we geen goed Frans spraken. Althans wat Walen als goed Frans beschouwen, want daar is ook nog wel wat op aan te merken.

Onze Nederlandse euro's werden overigens wel geaccepteerd.



maandag 23 juli 2012

De auteursrechten van Jaap Drupsteen


De gevel van Beeld en Geluid in Hilversum is bekleed met glazen panelen. Hierop zijn nagenoeg onherkenbaar gemaakte beelden uit televisieuitzendingen te zien. Dat heeft de ontwerper, Jaap Drupsteen, zo gedaan om auteursrechten op dit beeldmateriaal te omzeilen.

Op zijn beurt eist Jaap Drupsteen wel auteursrechten op wanneer afbeeldingen van dit gebouw op commerciële basis worden verspreid.

Beeld en Geluid doet zelf dan weer moeilijk als je binnen foto's wilt maken. Maar dat maken wij nog graag altijd zelf uit. Bekijk de foto's.









zondag 22 juli 2012

The Rocket: de eerste bruikbare stoomloc


Torquay, augustus 1988. The Rocket uitgevoerd als bloemstuk op schaal 1:1.

In 1829 bouwde George Stephenson de eerste bruikbare stoomlocomotief. Frankrijk heeft natuurlijk zijn eigen uitvinder van de eerste locomotief: Marc Seguin. Maar terwijl Seguin rommelde met een grote ventilator om het vuur van zuurstof te voorzien, kwam Stephenson op het idee om in de rookkast van de loc een vacuüm te creëren met behulp van de afgewerkte stoom uit de cilinders. Via door de ketel geleide buizen zorgde dit vacuüm voor trek op het vuur. Dit idee is bepalend geweest voor het succes van de stoomlocomotief.

Meer oude stoomlocomotieven.



woensdag 18 juli 2012

Hoe overleef ik een treinongeluk?


Wat is de beste plek om te zitten bij een treinongeluk? Artikel in NRC Next van 21 mei 2012 waarin ook trainwatcher Nico Spilt wordt geciteerd. Journalist Jisha Visser had mij om informatie gevraagd over de veiligheid van treinreizen.




Thomas the Tank Engine

Ik bezit diverse boekjes, videobanden, dvd's en andere objecten in relatie tot Thomas the Tank Engine & Friends. Officieel gekocht voor mijn kinderen, maar die hebben er nooit naar omgekeken. Dochters.

De verhalen zijn geschreven in de jaren vijftig, door dominee W. Awdry. Later is er een televisieserie van gemaakt en is er ook een flinke merchandising op gang gekomen. Thomas en zijn vriendjes beleven allerlei avonturen op en rond het spoor.


"Henry the Green Engine" door Rev. W. Awdry, illustraties door C. Reginald Dalby. Uitg. Heinemann, Londen 1951 (herdruk 1990). Dit is de oerversie van de Thomas-verhalen.

Meer over Thomas en zijn vriendjes.





zondag 15 juli 2012

Spilt milk


"It's no use crying over spilt milk" staat op het schaaltje dat al sinds mijn eerste herinnering bij mijn ouders staat. Het betekent: maak je niet druk over kleinigheden waar toch niets meer aan te veranderen valt. Het spreekwoord "gedane zaken nemen geen keer" zou een aardige vertaling zijn.

Zie ook Nico Split?






Links rijden in de VS

In de VS rijden de treinen rechts, met uitzondering van de Chicago and North Western Railway (C&NW).

De lijnen van de C&NW waren aanvankelijk enkelsporig en de stations stonden allemaal links, gezien in de richting van Chicago. Toen er een tweede spoor werd aangelegd, liet men de treinen links rijden, omdat de meeste reizigers richting Chicago reisden. Die reizigers kwamen natuurlijk ook weer terug, maar dan hoefden ze niet meer in het station te wachten.


Tekening uit Model Railroading, Prepared by the editorial staff of the Lionel Corporation, Bantam Books, New York, 1951. De tekst in de tekening is niet correct.

Meer over links en rechts rijden.






vrijdag 13 juli 2012

Tien jaar Langs de rails

Tien jaar geleden kwam mijn website live. Nog steeds elke dag mee bezig. Je moet toch wat.


fotomontage: Henk Koster




Inspirerende internetfora

Mensen vragen mij weleens hoe het komt dat ik zo veel treinen afweet. Nou, in elk geval niet dankzij de fora op internet. Er zijn er een paar die ik regelmatig even scan, maar dat is geen leuk klusje. Je moet je door bergen zinloze discussies heenworstelen om af en toe een leuk feitje tegen te komen.

Soms, als ik me wat verveel, vind ik het leuk om een kooltje op het vuur te gooien. Het is prachtig om te zien hoe zo'n discussie dan helemaal ontspoort. In dit soort omgevingen is men namelijk niet gewend aan de licht ironische ondertoon van mijn teksten. Uit onderzoek is gebleken dat 95% van de bezoekers van deze fora geen enkel relativeringsvermogen kent. En hoe meer smileys iemand gebruikt, hoe minder gevoel voor ironie de betrokken persoon zelf heeft. Maar meestal bemoei ik me er niet mee, want het zijn mensen die in een heel andere biotoop leven dan ik.

Wie weleens een vraag of opmerking heeft geplaatst op een internetforum, weet wat er kan gebeuren: er wordt op gereageerd door mensen met minder ontwikkelde omgangsvormen. Soms heeft zo'n forum een moderator die ingrijpt als het uit de hand loopt, maar vaak zijn het juist de moderatoren die tijdens hun opvoeding iets hebben gemist. Je vraagt je af in hoeverre die mensen plezier beleven aan hun hobby. In elk geval proberen ze wel het plezier van anderen te bederven.

Lees meer (als het je boeit).







donderdag 12 juli 2012

Afscheid van de Routemaster

model uit de collectie van Nico Spilt
Eind 2005 verdween de laatste Routemaster uit het Londense straatbeeld. Dit zijn de bekende rode dubbeldekkers met een open achterbalkon en een conducteur. Hun plaats is ingenomen door gewone bussen.

Het open achterbalkon was handig voor mensen die op het laatste moment op de bus wilden springen, maar dat ging niet altijd goed. Gemiddeld waren er drie mensen per jaar die hun misstap niet konden navertellen. Lees meer.




De metrokaart van Londen

Vroeger werden kaarten zo veel mogelijk op schaal getekend. Dat is veranderd onder invloed van het beroemde ontwerp dat Harry Beck in 1933 maakte voor de plattegrond van de Londense metro. Duidelijkheid staat voorop, de schaal is niet meer doorslaggevend. Dat maakt het mogelijk om in gebieden waar veel stations dicht bij elkaar liggen de kaart duidelijker te maken.

De keerzijde hiervan is dat het bijvoorbeeld in Londen gebeurt dat toeristen een ingewikkelde reis per metro maken, tussen twee stations die op een minuut lopen van elkaar verwijderd zijn.



Metrokaarten van de wereld. Door Mark Ovenden. Uitgeverij Terra Lannoo, Arnhem 2006. ISBN 9058975835. In dit boek worden honderden voorbeelden gegeven van kaarten die in de stijl van Harry Beck zijn gemaakt.


Brief in VPRO-gids 25, 21-27 juni 2008.



maandag 9 juli 2012

De vrouwen van Helmut Newton

Pontificale foto's van vrouwen die meestal maar twee kledingstukken dragen: een linkerschoen en een rechterschoen.

Helmut Neustädter ging zich na zijn emigratie uit Duitsland Helmut Newton noemen. Ik heb hem weleens op tv gezien, tijdens het keuren van modellen. Dat ging er nogal lomp aan toe.

Berlin, Museum für Fotografie, 25 augustus 2009

Utrecht, De Slegte, 31 oktober 2009





donderdag 5 juli 2012

Verdrietige beer


Een slechte conducteur wilde ‘m weggooien, maar gelukkig is de beer gered.



Volg de speurtocht naar zijn baasje


(Goeie actie. Maar het blijft raar: een beer als knuffel. Dat zijn ontzettend valse beesten, vooral die witte. Mijn beer is nu 60.)
 
 
 

zondag 1 juli 2012

Beter geen auto dan helemaal geen auto

De dwergauto
Een dwergauto is iets tussen een scooter en een auto in. In de jaren vijftig en zestig gaven merken als Goggomobil, Messerschmitt, Isetta en Heinkel antwoord op de roep van het grote publiek om een betaalbare auto. Ook het naoorlogse gebrek aan grondstoffen speelde een rol. Het motto in die jaren luidde: beter geen auto dan helemaal geen auto.


Is de dwergauto uitgestorven? Of is er een toekomst voor het autootje dat aan een halve parkeerplaats genoeg heeft? Lees verder...






zaterdag 30 juni 2012

Herinneringen aan Mozart

De grote componist Mozart is na zijn vroege dood verdwenen in een massagraf. Meer kon er toentertijd niet af in Salzburg. Dat belet de stad niet om de merchandising rond zijn persoon stevig aan te pakken.


Zo kennen we de Mozartbeker...


de Mozarttaler en de Mozartkugel...


en natuurlijk de Mozartschwänze.