vrijdag 25 augustus 2023

Prof. Ornstein onderzoekt de toevalsbeweging


Vlak bij station Utrecht Vaartsche Rijn is deze grote muur­schildering te zien: Prof. Ornstein onderzoekt de toevals­beweging. Dit is een van de muurschilderingen die op initiatief van de Universiteit Utrecht in de stad zijn aangebracht om belangrijke Utrechtse onderzoekers te eren. 

Prof. Ornstein deed onder andere onder­zoek naar de toevals­beweging, een theorie om modellen te maken waarmee je voorspellingen kunt doen, bijvoorbeeld hoe een drijvend voorwerp zich over het wateroppervlak beweegt of hoe beurs­koersen veranderen. Je kunt met de formule ook beschrijven hoe iemand die zich in het café heeft vermaakt probeert de weg naar huis te vinden. Vandaar dat de toevalsbeweging ook wel de dronke­mans­loop wordt genoemd. 

Ornstein, geboren in 1880, werd vanwege zijn joodse afkomst in november 1940 als hoogleraar ontslagen. Hij mocht zijn laboratorium niet meer in. Hij trok zich terug in zijn woning en stierf in mei 1941 aan hartklachten. 

De muurschildering is gemaakt door kunstenaarscollectief De Strakke Hand. Op het onderste deel zie je prof. Ornstein in zijn laboratorium. Boven zijn hoofd de formule van de toevals­beweging: dxt = -ϴ xt dt + σ dWt. Op het bovenste deel zie je een dronken man die door de straten van Utrecht wankelt. Het gebouw rechts is het laboratorium van Ornstein aan de Bijlhouwerstraat. Links zien we een bus die tussen Utrecht en Vreeswijk als tractortram dienstdeed. 

Je ziet de muurschildering direct als je station Vaartsche Rijn verlaat en naar de binnenstad of het Spoorwegmuseum loopt. Een andere muurschildering bevindt zich vlak bij het Spoorweg­museum en heet Buys Ballot en het dopplereffect

Gepubliceerd in NVBS Actueel van augustus 2023.






NVBS Actueel - augustus 2023

Op 25 augustus 2023 verscheen weer een uitgave van NVBS Actueel, de nieuwsbrief van de NVBS. Een abonnement op deze interessante maandelijkse nieuwsbrief is gratis, ook voor niet-leden.

Lees mijn bijdragen aan NVBS Actueel