vrijdag 27 april 2012

Vati, was hast Du gemacht?


Nou, Vati heeft even niet opgelet toen er een trein aankwam. Afbeelding uit de Bundesbahnunfallverhütungskalender 1962.




Daar sta ik half ontkleed

Gerard van Velde heeft het warm gekregen van dat geschaats.


"Daar sta ik half ontkleed". Het homo-erotische effect gaat flink verloren doordat hij z'n mond opengezakt houdt. Dan staat daar in feite toch weer de toerist die in korte broek een museum of kerk wil bezoeken.



Naar aanleiding van deze foto heeft Jan Wolkers het gedicht "Wintervlucht" geschreven. Daar bestaan twee versies van. In de versie van Wolkers zelf luidt de laatste zin "En zie de snelheid van mijn vlucht". Een redacteur die het beter wist heeft daar van gemaakt "En zie de schoonheid van mijn vlucht".
 
De posters waren al opgehangen, maar zijn na protest van Jan Wolkers aangepast en opnieuw gedrukt. In het "Olympisch spoorboekje Turijn 2006" is de verminkte versie te lezen.

Zie ook het thema Trein & sport.








zondag 22 april 2012

Bommelding in Rotterdam



Het meesteroog van de kunstenaar legt in dit beeld haarscherp de diepste gevoelens bloot die een heer van stand op zijn schouders meetorst. Met vaste hand en met doorleefde emoties grijpt hij de toeschouwer bij de keel, zodat ook dit monument als lichtgevend voorbeeld dient voor de gehaaste treinreiziger.
 
(Nico Spilt, vrij naar Marten Toonder)

Dit beeld bij station Rotterdam Blaak is op 12 juli 2002 onthuld, als aandenken aan het feit dat Marten Toonder 90 jaar daarvoor werd geboren op het Noordereiland. Op 27 juli 2005 is hij overleden.

Meer bommeldingen.


zaterdag 21 april 2012

Koppen in de Volkskrant

Een paar koppen uit de Volkskrant van de afgelopen tijd:

'Kabelaar UPC leent 3 miljard voor overnames', 'Nederlandse bankjes straks door Fransen gedrukt' 'Na Philips bijt ook Sony in stof op mobi-markt VS'.

Waarom niet gewoon 'kabelbedrijf', 'bankbiljetten' of mobiele telefoon'? Wanneer je voor de Volkskrant mag werken schrijf je toch ook niet 'bieb' als je 'bibliotheek' bedoelt? En dan heb ik het nog niet eens over afgekloven metaforen als 'in het stof bijten'.

Brief in de Volkskrant, 24 juli 1999


vrijdag 20 april 2012

Adolf Hitlerstrasse

In juli 2007 waren we in Mulhouse. Mijn doel was het Franse spoorwegmuseum, maar we hebben natuurlijk ook wel iets van de stad gezien.

De stad Mülhausen wordt voor het eerst vermeld in documenten uit 803. De stad had in het Romeinse Rijk de status van vrijstad. De stad en de streek er omheen was een min of meer onafhankelijke republiek, tot de annexatie door Frankrijk in 1798. Van 1871 tot 1918 (en van 1940 tot 1945) was Mulhouse in Duitse handen, zoals de rest van Elzas-Lotharingen.

 

In Mulhouse zie je onder veel straatnaambordjes een bordje met de naam in het Duitsachtige dialect. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heette de Place de la République "Hermann Goering Platz". Tot grote hilariteit van de bevolking werd de Rue du Sauvage door de bezetters omgedoopt in "Adolf Hitlerstrasse".

Meer over Mulhouse.


donderdag 19 april 2012

Onbruikbare pas


"Onbruikbare pas, betaal anders". Melding op kaartjesautomaat na het invoeren van een betaalpas waarmee helemaal niets aan de hand is, maar waar deze automaat even geen zin in heeft.

Het kan helpen om de kaart andersom in te voeren (wel met de magneetstrip aan de onderkant). Meestal gaat het dan wel goed, maar het is altijd handig om een betaalpas van een andere bank bij je te hebben. Dan heb je vier kansen dat je niet hoeft aan te sluiten in de rij bij een andere automaat.


woensdag 18 april 2012

Project matig werken


Hoog tijd dat dit wordt aangepakt.
Het moet maar eens afgelopen zijn met dat matige werken!



maandag 16 april 2012

Met MULO vele mogelijkheden

In de jaren 50 en 60 kon je na de lagere school kiezen uit drie schooltypes. De bollebozen gingen naar de hbs of het gymnasium. Degenen die graag met hun handen werkten gingen naar de lts of de huishoudschool. En de rest ging naar de mulo, waar je werd voorbereid op een eerzaam bestaan in het bedrijfsleven.

Hierna ging de PvdA zich met het onderwijs bemoeien. Deze partij was voor een "eerlijke verdeling van kennis, inkomen en macht". Bij inkomen en macht kun je je daar nog wat bij voorstellen. Als Piet meer verdient dan Jan, dan laat je Piet gewoon meer belasting betalen, zodat hij evenveel overhoudt als Jan. Macht kun je ook nog wel van iemand afpakken.

Maar hoe moet je kennis eerlijk verdelen? Als Piet meer kennis heeft dan Jan, dan kun je niet een beetje kennis van Piet overhevelen naar Jan. Maar toch is dat in het onderwijs geprobeerd, door kinderen van zeer verschillende niveaus bij elkaar te zetten. Domme Jan kan zich dan optrekken aan slimme Piet.

De rampzalige gevolgen van dit beleid zijn bekend. Inmiddels staan er zelfs leerkrachten voor de klas die niet meer kunnen rekenen of spellen, dus de situatie is behoorlijk hopeloos.




Maar we keren terug naar 1957, toen de NS een voorlichtingsboekje uitgaf voor degenen die zich na het behalen van hun mulo-diploma gingen oriënteren op de arbeidsmarkt.


 

zaterdag 14 april 2012

Loc 8811 stoomt weer


 
Laura & Vereeniging, 21 september 1970. Het was me gelukt om een bezoek te brengen aan de laatste Nederlandse mijn waar nog stoomlocomotieven reden. Op deze foto rangeert loc 13 (de vroegere NS 8811). In 1975 ging zij uit dienst. Met moeite kon ze van de sloop worden gered.
 
 

Rotterdam, 13 april 2012. Op deze dag werd loc 8811 op het depot van de Stoom Stichting Nederland (SSN) gepresenteerd aan genodigden. Na een langdurige renovatie kon deze Britse saddle tank weer onder stoom worden gebracht.


  

dinsdag 10 april 2012

In memoriam Jack Tramiel (Commodore)

Tot zijn overlijden, op 8 april 2012, had ik nog nooit van de man gehoord. Maar de uitvinder van mijn eerste computer, zeg maar mijn eigen Steve Jobs, is er niet meer.


maandag 9 april 2012

De ‘witte spelling’ in NRC Handelsblad

NRC Handelsblad, 7 oktober 2006

De lezer schrijft over de ‘witte spelling’

Ik had begrepen dat de redactie van NRC Handelsblad zich zou gaan houden aan de ‘witte spelling’. Deze spelling is door het genootschap Onze Taal ontwikkeld in reactie op de fratsen van de taalhobbyisten van de Nederlandse Taalunie.

Belangrijk element van de witte spelling is het loslaten van de regels rond het gebruik van de tussen-n. Net zoals dat bij de tussen-s altijd al het geval was, mogen taalgebruikers zelf kiezen of ze al dan niet een tussen-n schrijven. Dus zielepoot of zielenpoot, al naar gelang hun taalgevoel hen ingeeft. Toch kom ik in NRC Handelsblad nog steeds woorden tegen als smartengeld of hartenkreet. Het laatste woord stond nota bene in de taalrubriek van Ewoud Sanders, die als mede-auteur van het Stijlboek van uw redactie toch het goede voorbeeld zou moeten geven.

Woorden als vlaggenschip en secondelang doen na de spellinghervorming van 1995 nog steeds pijn aan de ogen, dus wat mij betreft mag u daar wel mee ophouden.

Nico Spilt, Bunnik

De krant antwoordt

De redactie van NRC Handelsblad heeft inderdaad gekozen voor de ‘witte spelling’, net als andere kranten, opiniebladen en de NOS. Die is volgens ons minder ingewikkeld, begrijpelijker en toegankelijker dan de ‘groene’. De belangrijkste afwijking op de regels van het Groene Boekje is het gebruik van de tussen-n in samenstellingen zoals dierentuin of apezuur.

Als ‘witte’ hoofdregel geldt dat de toepassing van de tussen-n vrij is. Dat betekent dat redacteuren nu zowel bessensap als bessesap mogen schrijven. Om toch voor een zekere eenheid te zorgen, moeten we in ieder geval binnen een en hetzelfde artikel kiezen voor één schrijfwijze.

In de meeste gevallen zullen redacteuren, zo is onze overweging, dezelfde keuzes maken de ‘n’ al dan niet toe te passen, rekening houdend met de betekenis van een samenstelling. Niemand zal het woord aandelekoers of ideeëloos gebruiken, want het gaat om meerdere aandelen en meerdere ideeën.

De lezer geeft dat zelf ook aan: het sinds 1995 door de Nederlandse Taalunie voorgeschreven ‘vlaggenschip’ en ‘secondelang’ stuitte iedereen met meer gevoel voor taal dan voor regels tegen de borst. Een vlaggeschip voert geen vlaggen, maar dé vlag (enkelvoud) van de bevelhebber van de vloot. En iets wat seconden duurt, zou volgens de spelling uit 1995 toch secondelang hebben geduurd. Secondelang past beter bij iets dat een seconde duurt.

Dat de tussen-n in samenstellingen nu een vrije kwestie is, impliceert dat schrijfwijzen als smartengeld, ruggengraat of hartenkreet zijn toegestaan, hoezeer die zich ook verzetten tegen de logica dat slechts sprake is van één smart, één rug, één hart. Om die reden overweegt de redactie of zij in het stijlboek van de krant toch voorkeuren moet opnemen voor bepaalde schrijfwijzen.

Dat smartengeld en hartenkreet in de krant voorkomen, kan er ook mee te maken hebben dat de elektronische spellingscontrole van het redactioneel systeem nog niet is gevoed met een digitale versie van het Witte Boekje. Sommige woorden in de witte spelling worden nu (nog) afgekeurd en goedgekeurd na vervanging door een ‘groen’ woord. Op termijn krijgen we een ‘witte’ spellingcontrole, die in ieder geval meer woorden zal goedkeuren.

Birgit Donker, waarnemend hoofdredacteur

Meer taalvraagstukken



Online-vertaalsystemen verre van perfect

Volgens een onderzoekje van de BBC denken veel mensen dat de vertaalhulpen die op internet verkrijgbaar zijn een perfect resultaat geven. Deze vertaalsystemen bieden echter hooguit een verzameling woorden die wel iets te maken hebben met de oorspronkelijke tekst. Een mens kan met die vertaling vaak wel de betekenis van de originele tekst achterhalen, maar het blijft moeite kosten.

De Britse omroep haalt een geval in Duitsland aan, waar een klein dorpje op een goedkope manier een toeristische folder had laten vertalen in het Engels. Hiervoor werd een vertaalprogramma van internet gebruikt, waarvan het resultaat in druk verscheen. De tekst was dermate belabberd, dat de hele oplage van de folder vernietigd moest worden. Het Duitse woord voor openluchtzwembad, Freibad, werd bijvoorbeeld vertaald in "free bath" ofwel een gratis bad.

Automatisch vertalen levert alleen goede resultaten op wanneer wordt gewerkt in een klein domein, bijvoorbeeld beursverslagen of het weerbericht. Dergelijke teksten hebben weinig vrijheidsgraden en er wordt gewerkt met een beperkt aantal woorden waarvan de betekenis bekend is.

Een bekend voorbeeld van een vertaalhulp op internet is Babelfish. Dit programma kan met veel talen overweg, waaronder sinds begin 2004 ook Nederlands. Je kunt bijvoorbeeld een Engelse tekst invoeren en deze naar het Frans laten vertalen. Dat kan een bruikbaar resultaat opleveren, maar het is wel handig als je het Frans voldoende beheerst om te kunnen beoordelen of er geen rare dingen zijn gebeurd. Een keer terugvertalen naar het Engels kan een idee zijn, maar waarschijnlijk krijg je dan een opeenstapeling van fouten.

In plaats van een tekst kun je ook een internetadres invullen. Alle teksten van de opgegeven website worden dan automatisch vertaald in bijvoorbeeld het Engels. Dat kan handig zijn als je wilt weten waar die Japanse site nu eigenlijk over gaat.

Zoals gezegd werken programma's als Babelfish bepaald niet foutloos. Bij een Engelse tekst waar mijn achternaam in voorkomt, zal het programma deze naam opvatten als voltooid deelwoord van "to spill". En dat wordt dan in het Duits dus:

Nico Verschüttet (april 2004)

Meer over vertaalprogramma's

zaterdag 7 april 2012

Nepmail herken je aan spelfouten


Op de laatste pagina van het maandblad Onze Taal staat de rubriek Ruggespraak, met grappige taalfouten en pijnlijke uitglijers. Met enige plaatsvervangende schaamte nam ik kennis van deze misser. Ik doe namelijk iets in de communicatie bij ABN AMRO.

Dit kan toch niet, lieve collega's? En volg ook eens de interne cursus "begrijpelijke taal". Meer taalvraagstukken.


Een emmer bier

Op 1 februari 2012 moest ik afscheid nemen van de ondernemingsraad waar ik lid van was. Als cadeau kreeg ik deze emmer met inhoud. Ze wisten wel dat ik van bier hield, maar om nu te zeggen dat ik dit met emmers tegelijk naar binnen sla is ook weer overdreven. Maar het is natuurlijk goed bedoeld.

Omstreeks 1984 heb ik mij kandidaat gesteld voor de OR van het bedrijf waar ik toen werkte, het Computercentrum Bondsspaarbanken in Woerden. Daar werkten 300 mensen die ik bijna allemaal, in elk geval van gezicht, kende. Dat bedrijf ging op in VSB Bank, die later weer fuseerde met AMEV tot Fortis.

Fortis werd steeds groter en groeide uit tot een Nederlands-Belgisch concern, waarbij de Belgen steeds meer de macht naar zich toetrokken. Die kwamen op een bepaald moment op het lumineuze idee om ABN AMRO over te nemen. Hoe dat is afgelopen is algemeen bekend.

De opkomst en ondergang van Fortis heb ik goed kunnen volgen. Heel interessant; als OR-lid zit je toch wat dichter bij de keuken dan de meeste andere medewerkers. Een deel van het vroegere Fortis, namelijk Fortis Bank Nederland, is opgegaan in ABN AMRO. Ook hier ben ik weer lid geworden van een van de ondernemingsraden.

Om technische redenen - de communicatie­afdeling waar ik werk is 'omgehangen' naar een ander onderdeel van de bank - moest ik mijn OR-lidmaatschap per 1 februari 2012 neerleggen. Tijdens mijn afscheidswoord heb ik beloofd dat ik mijn memoires ga schrijven.

De zagende keizer

Doorn, 9 augustus 2011. Bij de kassa: "U wilt mee met een rondleiding?" "Dat hoeft niet hoor, wij kijken zelf wel rond." "Dat kan niet: u kunt alleen met een rondleiding mee."



Huis Doorn is van 1920 tot 1941 bewoond geweest door de Duitse keizer Wilhelm II. Die moest in 1918 zijn land verlaten na de door Duitsland verloren Eerste Wereldoorlog. Na een kort verblijf in België kwam hij asiel vragen in Nederland. Zijn trein moest anderhalve dag wachten in Eijsden, totdat koningin Wilhelmina hem toestemming gaf Nederland binnen te komen. Die wilde verder niets met hem te maken hebben, want als staatshoofd ontvlucht je je land niet. Wilhelmina wist toen natuurlijk nog niet dat ze dat twintig jaar later zelf ook zou doen.
 


De keizer hield zich in Doorn voornamelijk bezig met het omzagen van bomen en het maken van plannen om terug te keren naar Duitsland. Dat is er niet van gekomen; in 1941 stierf hij en werd hij bijgezet in een klein mausoleum op het terrein van Huis Doorn. Dat huis, en de grote tuinen eromheen, zijn voor het publiek toegankelijk. Zie www.huisdoorn.nl
 
Het is geen museum; het huis is bewaard gebleven zoals het er in 1941 uitzag. Van de nok tot de kelder is het volgestouwd met kunst en kitsch, die de keizer met treinladingen vol had laten overkomen uit zijn paleizen. Hoewel koningin Wilhelmina niets met Wilhelm te maken wilde hebben, had ze hem wel een cadeau bezorgd: een schemerlamp op een grote Delfts blauwe vaas. Na de oorlog heeft ze nog geprobeerd of ze die vaas terug kon krijgen, want de familie is erg op de penning, maar het ding staat nog steeds in de slaapkamer van Wilhelm. Meer royalty
 
 
 
 
 
 

vrijdag 6 april 2012

Mag ik joe tutoyeren?

Tutoyeren of u zeggen? Soms is dat een lastig probleem, maar niet in het Engels: in die taal gebruikt men alleen de vorm "you".

Wim T. Schippers, althans zijn alter ego Jacques Plafond, heeft geprobeerd dit ook in het Nederlands te introduceren. Gewoon altijd "joe" zeggen en schrijven.


Scan uit het boekje "De grote hoop", 1989

Het is in het Engels trouwens wel mogelijk om iemand te tutoyeren. "Don't thee me" betekent: praat niet tegen me alsof ik een kind of ondergeschikte ben.









Italiaans design: de V250

De nieuwe Nederlandse HSL-trein.


Jeremy Clarkson met 250 km/h.




donderdag 5 april 2012

Plassen op de bovenleiding


Man loopt over een spoorbrug en moet nodig plassen. Hij wil de brug niet vies maken, dus hij pist tussen de leuning door. De straal raakt de bovenleiding waar een paar duizend volt op staat. Wat gebeurt er?

Het blijkt nog niet zo eenvoudig te zijn om op deze manier aan je einde te komen. Pas als je vanaf kleine hoogte met een stevige straal te werk gaat wordt het link.

Alles wat je nooit hebt willen weten over plassen op de bovenleiding.



maandag 2 april 2012

Station Soest

mijn opa zwoegde aan het spoor
zo sterk dat het een wonder heet
zijn ademtocht en noeste zweet
staan hier nog in de roest en door

de kieren van een werkmanskeet
die als een afgedaan decor
langs de oude rails vervalt hoor
ik zijn kinderliedjes en vergeet

heel even dat de oude baas
na eerst zijn zuiver zangersoor
al snel daarna zijn stem verloor
voor zijn pensioen nog stierf
--------------------------->helaas
zo kom ik tot de werkelijkheid
de trein stilzwijgend verder rijdt

gijs ter haar



gevonden op www.pomgedichten.nl/modules/news/article.php?storyid=981



zondag 1 april 2012

Uitgeperst


Bunnik, 31 maart 2012. De bakken van gratis kwaliteitskrant De Pers zullen nooit meer gevuld worden. Ik zal het krantje wel missen. Goede columnisten, eigenzinnige reportages, een iets te makkelijke sudoku. De andere gratis blaadjes lees ik nooit. Metro was in zijn beginjaren wel aardig, maar is later vergaand gedebiliseerd, en de Sp!ts is een mini-Telegraaf die mijn uitroepteken (Sp!lt) heeft gejat. Je hebt ook nog een poosje de DAG gehad, maar die kon je niet op stations vinden dus die heb ik vrijwel nooit gelezen.

Zie ook
Die schöne blaue Danube-rivier.
 
 
 
 

Groene Blauwe Engel




Bilthoven, 24 februari 2006. Museummotorwagen 41 in "elektrische" kleurstelling. Meer fotobewerkingen.