Spoorwegmuseum, 24 juli 2014. In de nagebouwde kolenmijn is een nagemaakte kanarie te zien. Mijnwerkers namen zo'n beestje mee naar beneden als ze aan het werk gingen. De kanarie moest waarschuwen voor koolmonoxide en voor mijngas. Dat deed hij eenvoudig door van zijn stokje te vallen. De mijnwerkers wisten dan wat ze moesten doen: direct wegwezen.
De "kanarie in de kolenmijn" wordt ook als metafoor gebruikt. Zo heeft Hanneke Groenteman een documentaire* gemaakt over het toenemende antisemitisme. Joden zijn als de kanarie in de kolenmijn: als het slecht met hen gaat, is de atmosfeer in de samenleving vergiftigd.
In DWDD legde Hanneke de metafoor uit door te vertellen dat men vroeger in kolenmijnen een kanarie liet vliegen. Maar dat was niet handig geweest: vind zo'n beestje maar weer eens terug in die donkere gangen.
De kanarie zat in een kooitje dat hoog werd opgehangen. Het ontplofbare mijngas (methaan) is namelijk lichter dan lucht en stijgt omhoog. Het giftige koolmonoxide is zwaarder dan lucht, dus voor de zekerheid zou je ook nog een kanarie op de grond moeten hebben.
* EO, vanaf zondag 4 december 2016, 19.15 op NPO2
Geen opmerkingen:
Een reactie posten