De lezer schrijft over de ‘witte spelling’
Ik had begrepen dat de redactie van NRC Handelsblad zich zou gaan houden aan de ‘witte spelling’. Deze spelling is door het genootschap Onze Taal ontwikkeld in reactie op de fratsen van de taalhobbyisten van de Nederlandse Taalunie.
Belangrijk element van de witte spelling is het loslaten van de regels rond het gebruik van de tussen-n. Net zoals dat bij de tussen-s altijd al het geval was, mogen taalgebruikers zelf kiezen of ze al dan niet een tussen-n schrijven. Dus zielepoot of zielenpoot, al naar gelang hun taalgevoel hen ingeeft. Toch kom ik in NRC Handelsblad nog steeds woorden tegen als smartengeld of hartenkreet. Het laatste woord stond nota bene in de taalrubriek van Ewoud Sanders, die als mede-auteur van het Stijlboek van uw redactie toch het goede voorbeeld zou moeten geven.
Woorden als vlaggenschip en secondelang doen na de spellinghervorming van 1995 nog steeds pijn aan de ogen, dus wat mij betreft mag u daar wel mee ophouden.
Nico Spilt, Bunnik
De krant antwoordt
De redactie van NRC Handelsblad heeft inderdaad gekozen voor de ‘witte spelling’, net als andere kranten, opiniebladen en de NOS. Die is volgens ons minder ingewikkeld, begrijpelijker en toegankelijker dan de ‘groene’. De belangrijkste afwijking op de regels van het Groene Boekje is het gebruik van de tussen-n in samenstellingen zoals dierentuin of apezuur.
Als ‘witte’ hoofdregel geldt dat de toepassing van de tussen-n vrij is. Dat betekent dat redacteuren nu zowel bessensap als bessesap mogen schrijven. Om toch voor een zekere eenheid te zorgen, moeten we in ieder geval binnen een en hetzelfde artikel kiezen voor één schrijfwijze.
In de meeste gevallen zullen redacteuren, zo is onze overweging, dezelfde keuzes maken de ‘n’ al dan niet toe te passen, rekening houdend met de betekenis van een samenstelling. Niemand zal het woord aandelekoers of ideeëloos gebruiken, want het gaat om meerdere aandelen en meerdere ideeën.
De lezer geeft dat zelf ook aan: het sinds 1995 door de Nederlandse Taalunie voorgeschreven ‘vlaggenschip’ en ‘secondelang’ stuitte iedereen met meer gevoel voor taal dan voor regels tegen de borst. Een vlaggeschip voert geen vlaggen, maar dé vlag (enkelvoud) van de bevelhebber van de vloot. En iets wat seconden duurt, zou volgens de spelling uit 1995 toch secondelang hebben geduurd. Secondelang past beter bij iets dat een seconde duurt.
Dat de tussen-n in samenstellingen nu een vrije kwestie is, impliceert dat schrijfwijzen als smartengeld, ruggengraat of hartenkreet zijn toegestaan, hoezeer die zich ook verzetten tegen de logica dat slechts sprake is van één smart, één rug, één hart. Om die reden overweegt de redactie of zij in het stijlboek van de krant toch voorkeuren moet opnemen voor bepaalde schrijfwijzen.
Dat smartengeld en hartenkreet in de krant voorkomen, kan er ook mee te maken hebben dat de elektronische spellingscontrole van het redactioneel systeem nog niet is gevoed met een digitale versie van het Witte Boekje. Sommige woorden in de witte spelling worden nu (nog) afgekeurd en goedgekeurd na vervanging door een ‘groen’ woord. Op termijn krijgen we een ‘witte’ spellingcontrole, die in ieder geval meer woorden zal goedkeuren.
Birgit Donker, waarnemend hoofdredacteur
Meer taalvraagstukken
Geen opmerkingen:
Een reactie posten